In een aflevering uit de serie House MD behandelt de dwarse dokter een psychiater, die de komende maanden nog vastzit op Antarctica. Er zijn complicaties. House denkt aan een auto-immuunziekte en schrijft Prednison voor. Kate reageert geprikkeld:
“Je schrijft medicijnen voor alsof ze in de uitverkoop zijn. Ik heb hier geen voorraden. Als ik de Prednison inneem, heeft mijn collega met astma straks geen pillen meer. Ik neem ze pas als ik een testuitslag krijg die bewijst dat ik ze nodig heb.”
“Als jouw patiënten om een testuitslag zouden vragen, was je snel uitgedokterd.”
House is berucht om zijn politiek incorrecte statements: soms zit er een juweeltje tussen het alledaags seksisme. Een psychiater waarvan de patiënten om tastbare bewijzen voor een psychische aandoening zouden vragen, kan haar praktijk wel sluiten. Er is geen enkel bloedonderzoek, geen foto van een neuronaal circuit, geen chemische onbalans of DNA-sequentie waarmee ze de aanwezigheid van een psychische ziekte kan aantonen.
Misinformed consent
Eén uitweg uit dit dilemma is valse voorlichting. Dokter House, een verklaard tegenstander van consent (en zeker van zoiets tijdrovends als informed consent) zou geen moment aarzelen, maar hij is de hoofdpersoon in een medische soapserie. De dagelijkse psychiatrische werkelijkheid is saaier en ingewikkelder.
Volgens de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) moet de arts de patiënt informeren over de voorgestelde medische behandeling. Daarna beslist de patiënt:
“Een belangrijk uitgangspunt van het gezondheidsrecht is dat de patiënt toestemming geeft voor het uitvoeren van een medische behandeling. Zonder toestemming is er immers sprake van een ongeoorloofde inbreuk op de integriteit van een patiënt.” website artsenfederatie KNMG
Volgens de KNMG is informed consent niet alleen juridisch noodzakelijk. Het is ook een voorwaarde voor een goede communicatie tussen arts en patiënt.
Of de patiënt een goede beslissing kan nemen, hangt natuurlijk af van de kwaliteit van de informatie:
“Ik vergelijk depressie altijd graag met suikerziekte, simpelweg omdat bij beide aandoeningen sprake is van aangetoonde lichamelijke ontregeling, waarbij bepaalde stofjes te weinig, te veel of in een onjuiste verhouding aanwezig zijn.”
Psychiater Esther van Fenema in de Post Online
De stofjestheorie
Het idee van een chemische onbalans als oorzaak van depressie is onzin. De vergelijking met diabetes ook. Dus waarom zou een psychiater haar patiënten dit verhaaltje vertellen?
Wetenschapssociologe Trudy Dehue legt dat glashelder uit in haar essay in de Groene Amsterdammer:
“Het idee dat psychofarmaca een ontbrekende stof vervangen suggereert niet alleen dat ze levenslang moeten worden geslikt, maar ook dat deze aanvulling net zoals bij diabetes de enige optie is.”
Citaat Trudy Dehue “Het ontbrekende stofje in het brein” in de Groene
De stofjestheorie werkt behandeling met medicijnen in de hand. Hij is dan ook bedacht op de reclame-afdeling van een pillenfabrikant.
(Lees De Depressie-epidemie voor het hele verhaal.)
Informed patient
De biologische psychiatrie moet steeds meer uitleggen. De voorhoede neemt inmiddels afstand van het stofjesverhaal, maar heeft niet echt een alternatief. Dat blijkt uit deze warrige definitie van een psychische stoornis, opgesteld door de redactie van het meest recente diagnostische handboek: de DSM 5:
“A mental disorder is a syndrome characterized by clinically significant disturbance in an individual’s cognition, emotion regulation, or behavior that reflects a dysfunction in the psychological, biological, or developmental processes underlying mental functioning. Mental disorders are usually associated with significant distress in social, occupational, or other important activities. An expectable or culturally approved response to a common stressor or loss, such as the death of a loved one, is not a mental disorder. Socially deviant behavior (e.g., political, religious, or sexual) and conflicts that are primarily between the individual and society are not mental disorders unless the deviance or conflict results from a dysfunction in the individual, as described above.”
Definitie uit de DSM 5, geciteerd in Psychology Today
Dus wat nu?
Er is geen eenvoudige oplossing. Wees kritisch. Check de informatie die je krijgt. Durf vragen te stellen.
NB: De tekst uit jaargang 4 van de televisieserie House is door mij (zeer) vrij vertaald.
kayakangst 