Nieuw boek van Peter Gøtzsche!

“You don’t like my drugs, huh? So maybe you don’t like me!”

Professor Peter Gøtzsche is bioloog, scheikundige, internist, onderzoeker en heeft veel verstand van onderzoeksmethodiek en statistiek. Hij is mede-oprichter van de Cochrane Collaboration, een manier om (medisch) wetenschappelijk onderzoek systematisch te analyseren die al veel interessante resultaten heeft opgeleverd. Zijn vorige boek is in het Nederlands vertaald als Dodelijke medicijnen en georganiseerde misdaad. Het is een bijzonder lezenswaardige pil van 531 pagina’s, waarin Gøtzsche systematisch op een rijtje zet wat er mis is met ons medicijngebruik en met de farmaceutische industrie. Ook voor mensen die al veel over dit onderwerp gelezen hebben, is de statistische kennis van Gøtzsche een eye-opener.

Voorbeeld: Gøtzsche legt uit, dat in door de pillenfabrikanten betaald onderzoek grofweg 50% van de proefpersonen reageert op een anti-depressivum (SSRI) en 40% op een placebo. Dokters gebruiken dat als argument om de pillen voor te schrijven: “Want dan profiteert de patiënt misschien van het placebo-effect.”

“Klopt niet,” zegt Gøtzsche. “Die 40% reageert niet op de placebo. Depressie is een aandoening waarbij het beeld ook zonder ingrijpen verbetert. Om echt te weten hoe groot het placebo-effect is, zou je ook een groep moeten hebben waarbij je helemaal niets doet.”

Ook eerdere schrijvers hebben melding gemaakt van het probleem van het voortijdig verbreken van de blindering bij dubbelblind onderzoek. Een gisse proefpersoon kan door het uitblijven van bijwerkingen vaak al vrij snel vaststellen of hij een werkzaam middel of een placebo ontvangt en dat beïnvloedt de uitkomst van het onderzoek.

Als het onderzoek wordt gedaan met een actieve placebo valt het verschil tussen de resultaten van het medicijn en de neppil weg. Helaas wordt dit soort onderzoek maar zelden gedaan.

“With an active placebo, we would all know that the emperor has no clothes.”

Psychiatrie

Gøtzsches nieuwe boek is in september 2015 verschenen in Denemarken. De Engelse vertaling heet: Deadly psychiatry and organised denial. De titel is meteen de kortst mogelijke samenvatting van de inhoud. Op Youtube staan twee Engelstalige lezingen, gebaseerde op het boek. De eerste over de schade die medicijnen voor psychiatrische aandoeningen toebrengen en de tweede over gedwongen behandeling (hier en hier).

“These drugs create the diseases that they are supposed to treat.”

Anti-depressiva werken niet tegen depressie, anti-psychotica hebben geen specifieke werking bij psychose en vanwege de slecht functionerende diagnostiek geldt voor 50% van de mensen met ‘schizofrenie’ dat ze waarschijnlijk vooral ziek zijn geworden van hun pillen. Gøtzsche krijgt veel kritiek op zijn stevige uitspraken, maar niemand kan beweren dat hij niet weet waar hij het over heeft.

Hij toont aan dat anti-depressiva de kans op zelfmoord eerder verhogen dan verlagen. Hij laat zien dat een zogenaamde terugkeer van de depressie in veel gevallen kan worden toegeschreven aan het plotseling stoppen met de medicijnen. In zo’n geval krijgt de cliënt vaak ten onrechte te horen dat de ziekte terug is en dat hij de medicijnen levenslang moet blijven gebruiken.

Waarom is er geen lange-termijn onderzoek naar verschillende behandelmogelijkheden bij depressie? Waarom wordt er niet gekeken of mensen terug aan het werk konden, of ze gelukkiger zijn en of hun relatie is gered? Een paar punten verschil op de Hamilton depressie schaal (zie deze blogpost) is statistisch misschien significant, maar het gaat vaak om veranderingen die de cliënt niet eens kan waarnemen.

“I’m doubtful about most things in psychiatry.”

Inmiddels worden ook op televisie twijfels geuit over het gebruik van anti-depressiva. Ze worden teveel voorgeschreven, bij zeer uiteenlopende klachten. “Maar voor mensen die ècht depressief zijn, zijn deze medicijnen van levensbelang,” hoor je dan steeds. Het is wel opvallend dat onderzoekers er alles aan doen om echt depressieve mensen uit hun trials te weren.

“Where is the evidence that anti-depressants work in severely depressed people?”

Mensen met vragen of kritiek op medicijnen krijgen vaak te maken met de arrogantie van de psychiatrie. Toch verschijnen er tegenwoordig onderzoeken die aantonen dat een combinatie van pillen en praten, lang aanbevolen als het panacee van de geestelijke gezondheidszorg, slechtere resultaten geeft dan psychotherapie alleen.

Deadly Psychiatry and Organised Denial is met name geschreven voor patiënten. Het kan een aanzet geven tot een bewustwordingsproces in relatie tot de psychiatrie en het gebruik van psychofarmaca. De taal is specifiek en helder en dit boek bezit voldoende aanknopingspunten om ook de meest verwende lezer te boeien.

Gøtzsche neemt krachtig stelling tegen alle vormen van gedwongen behandeling. Daarover meer in een volgende blogpost.